Menu
Isotretinoin
ยารักษาสิว ศึกษาให้ดีก่อนกินยา
(ไอ-โซ-เทรท-ทิ-โน-อิน)
อะไรคือยา isotretinoin
Isotretinoin (ชื่อยี่ห้อ เช่น Roaccutane, Acnotin, Sotret) จัดเป็นยากลุ่ม retinoids ซึ่งเป็นอนุพันธุ์ของวิตามินเอ ออกฤทธิ์ที่กลไกของการเกิดสิว ได้แก่ การลดการทำงานของต่อมไขมันบนผิวหนัง การช่วยผลัดเซลล์ผิวหนังให้เป็นไปโดยปกติ ลดการอักเสบของสิว ซึ่งทำให้สามารถรักษาสิวได้ดีที่สุดในระยะยาว ปัจจุบันยาตัวนี้จะสั่งจ่ายโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านผิวหนังเท่านั้น
ประสิทธิภาพในการรักษาสิว
ผู้ป่วยจำนวน 9 ใน 10 คน สามารถเห็นการเปลี่ยนแปลงได้อย่างชัดเจนเมื่อรักษาจนครบคอร์ส อย่างไรก็ตามภายในช่วงเดือนแรกสิวมักจะแย่ลงก่อนที่จะเริ่มดีขึ้นในภายหลังอย่างชัดเจน
บางกรณีสิวอาจกลับมาขึ้นใหม่หลังจากหยุดยา isotretinoin ไปแล้วระยะหนึ่ง และในส่วนน้อยอาจมีความจำเป็นต้องทานยาใหม่อีกครั้งหากกลับเป็นซ้ำ
การรับประทานยาและขนาดยา
แพทย์จะเป็นผู้ประเมินและคำนวณขนาดยาที่เหมาะสมซึ่งขึ้นกับน้ำหนักตัว ระหว่างการรักษาอาจมีการปรับขนาดยาให้เหมาะสมกับการตอบสนองและผลข้างเคียง ขนาดยา 20-80 มก.ต่อวัน และระยะเวลาของคอร์สการรักษาอยู่ที่ 16-24 สัปดาห์ หรืออาจนานกว่านั้นได้ขึ้นอยู่กับปริมาณยาที่ทานต่อวัน หลังจากรรักษาครบคอร์สแล้ว สิวมักดีขึ้นต่อเนื่องไปอีกถึง 8 สัปดาห์ และมีประสิทธิภาพต่อเนื่องไปได้อีกหลายปีหลังการรักษา
ควรรับประทานยาหลังมื้ออาหาร จะช่วยให้ดูดซึมยาได้ดีขึ้น ควรกลืนยาทั้งแคปซูล ห้ามตัดหรือบดเม็ดยา และควรเก็บรักษาในที่อากาศไม่ร้อนเกิน 25 องศา เก็บให้พ้นแสงแดดและห่างไกลจากมือเด็ก
ข้อควรระวังสำหรับสตรีที่อยู่ในช่วงอายุที่ตั้งครรภ์ได้หรือระหว่างให้นมบุตร
ยา isotretinoin ห้ามให้ในสตรีที่ตั้งครรภ์หรือวางแผนจะตั้งครรภ์ เนื่องจากมีความเสี่ยงสูงที่จะก่อให้เกิดอันตรายกับทารกในครรภ์ เช่น เกิดความพิการบางประการ โดยเฉพาะด้านสมอง หรือถึงขึ้นแท้งบุตรได้
ระหว่างการรักษาหากผู้ป่วยตั้งครรภ์หรือสงสัยว่าตั้งครรภ์ ควรหยุดยาทันทีและรีบพบแพทย์เฉพาะทางสูตินรีเวช แพทย์อาจจะพิจารณาความเสี่ยงรวมถึงการยุติการตั้งครรภ์หากจำเป็น
ดังนั้นผู้ป่วยสตรีที่อยู่ในช่วงอายุที่ตั้งครรภ์ได้ทุกคนควรใช้การคุมกำเนิดที่มีประสิทธิภาพสูงอย่างน้อย 1-2 วิธีขึ้นไป ตั้งแต่ก่อนเริ่มรักษาต่อเนื่องไปจนถึง 1 เดือนหลังหยุดยา
ระหว่างการรักษาควรรับการตรวจการตั้งครรภ์เป็นประจำทุกเดือนตั้งแต่ก่อนรับยาครั้งแรกจนถึงหลังหยุดยาไปแล้ว 1 เดือน
ห้ามให้นมบุตรระหว่างทานยานี้รวมถึงภายในช่วง 4 สัปดาห์หลังหยุดยาไปแล้ว เนื่องจากยาถูกส่งผ่านน้ำนมได้
ความเสี่ยงของยาต่อการตั้งครรภ์ในอนาคต
ไม่มีผลทำให้การมีบุตรยากขึ้น ผู้ป่วยสามารถปล่อยให้ตั้งครรภ์ได้หลังจากหยุดยาไปแล้วอย่างน้อย 1 เดือนโดยจะไม่มีผลต่อทารกในครรภ์
ในผู้ป่วยเพศชายสามารถตรวจพบปริมาณยาในระดับที่น้อยมากในน้ำอสุจิได้ แต่ยังไม่เคยมีรายงานถึงผลกระทบต่อการตั้งครรภ์
ผู้ป่วยที่แพ้ถัวลิสงหรือถั่วเหลือง
ตัวยามีองค์ประกอบของน้ำมันถั่วเหลืองผสมอยู่ ผู้ป่วยที่แพ้ถั่วเหลืองอาจแพ้ยาได้ และในส่วนน้อยมากๆผู้ที่แพ้ถั่วลิสงอาจเกิดการแพ้ได้เช่นกัน โปรดแจ้งแพทย์หรือเภสัชกรหากท่านมีประวัติแพ้
ผลข้างเคียงที่พบได้บ่อย
- ผิวแห้ง ปากแห้ง ตาแห้ง พบได้บ่อยที่สุด แนะนำให้ทา moisturizer ชนิดที่ไม่ก่อให้เกิดการอุดตัน และใช้ lip balm บ่อยๆ หยอดน้ำตาเทียมบ่อยๆ หากจมูกแห้งมากๆอาจทำให้เลือดกำเดาไหลได้
- แผลอาจหายช้า ผิวระคายเคืองง่ายขึ้น
- ผิวแพ้ไวต่อแสงแดด แนะนำให้ทาครีมกันแดดที่มีค่า SPF 30 ขึ้นไป หลีกเลี่ยงแดดจัด ใส่เสื้อผ้าป้องกัน
- ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อหรือข้อได้ง่ายขึ้น โดยเฉพาะหลังออกกำลังกาย มีผลต่อการเจริญของกระดูกในเด็ก
- ผมร่วงหรือบางลง
- อาจทำให้ไขมันในเลือดสูงขึ้น หรือ ค่าการทำงานของตับสูงขึ้น
- การติดเชื้อทางผิวหนังบางชนิดได้ง่ายขึ้น
ผลข้างเคียงที่พบได้น้อย
- การมองเห็นกลางคืนอาจแย่ลงได้ (น้อยกว่า 1 ใน 10,000 ราย)
- อารมณ์เปลี่ยนแปลง ซึมเศร้า คิดทำร้ายตัวเองหรือคิดฆ่าตัวตาย (น้อยกว่า 1 ใน 10,000 ราย) ให้รีบหยุดยาและแจ้งแพทย์ให้ทราบทันที
- ความดันในโพรงสมองสูงขึ้น (น้อยกว่า 1 ใน 10,000 ราย) อาจทำให้ปวดศีรษะรุนแรง คลื่นไส้ อาเจียน มองภาพเบลอ
- อาจส่งผลให้อารมณ์ทางเพศลดลง ช่องคลอดแห้ง (พบรายงานน้อยมาก)
- อาจส่งผลให้เกิด inflammatory bowel disease เช่น ปวดท้อง ถ่ายเป็นมูกเลือด
- อาจส่งผลต่อมวลกระดูก กระดูกบางหรือพรุนได้ง่ายขึ้น
คำเตือนอื่นๆ
ห้ามแชร์ยา isotretinoin ให้กับคนอื่นโดยเด็ดขาด ผู้ป่วยไม่สามารถบริจาคโลหิตได้ระหว่างที่รับการรักษารวมถึงช่วง 1 เดือนหลังหยุดยาแล้ว
การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอลระหว่างที่รับการรักษา
สามารถบริโภคได้ แต่การบริโภคมากเกินไปอาจส่งผลให้ค่าตับอักเสบได้ง่ายขึ้น
กินยาอื่นๆร่วมด้วยได้หรือไม่
ควรหลีกเลี่ยงยาหรือกลุ่มยาดังต่อไปนี้ ได้แก่ ยาปฏิชีวนะ กลุ่ม tetracycline ยา methotrexate วิตามินเอ โปรดแจ้งแพทย์หรือเภสัชกรระหว่างที่ทานยา isotretinoin
